Het is alweer begonnen, het zaden verzamelen. De kerstrozen (helleborus) en winterakonieten (eranthis) beloven veel zaden te laten vallen. Op sommige zaden moet je niet te lang wachten, die oogst je beter als ze bijna rijp zijn. Waarom? Er zijn allerlei redenen te bedenken: ze springen weg, de mieren gaan er mee vandoor, je raakt ze aan en vallen. Peuter ze dan maar eens uit de klei, zoals hier bij mij in Zeeland.

Bijna rijpe zaden die in een soort peulen zitten (zoals dicentra, springbalsemien enz.) rijpen nog heel goed na in hun peul. Neem nou winterakonieten (eranthis) die hebben zich door mijn hele tuin uitgezaaid. Niet spontaan, maar door mij. Ik heb het zaad geoogst en op allerlei plekken wat gestrooid. De zaden kiemen dan het jaar erop. Het is de kunst om kiemblaadjes te herkennen, maar als je weet waar je op moet letten, is dat goed te doen. Bij een winterakoniet is het niet al te moeilijk omdat ze snel die kenmerkende bladvorm en ook die mooie groene kleur krijgt.

Ter plekke zaaien

Zaden van de winterakoniet kun je wel oogsten, maar niet bewaren. Ze moeten meteen van de plant gezaaid worden. Dat kan in potjes, maar het zijn zulke pietepeuterige knolletjes, dat het beter gaat als je ze in de tuin zelf zaait. Zaden bewaren is in ieder geval geen goed idee. Geloof me maar, heb het op verschillende manieren geprobeerd. Eerst heb ik gewacht met oogsten tot ze rijp waren, maar dan zijn ze heel lastig te oogsten. Bij de eerste aanraking vallen ze. Vervolgens maar eens gewacht tot ze bijna rijp waren en toen laten nadrogen. Dat was ook niet erg succesvol. De zaden gaan dan heel snel in kiemrust en het is heel lastig ze daar weer uit te halen.

Koude schok

Winterakoniet is dan ook een koude kiemer, uit de familie van de Ranunculaceae. Alle planten uit die familie hebben een koude schok nodig, die ik dan naboots in de vriezer. Niet te lang, ik doe het een dag of twee, anders drogen de zaden uit. In vochtig zand in een plastic zakje lukt ook aardig. Dat heet met een mooi woord stratificatie. Als je een beetje uitpluist welke planten tot die familie behoren, weet je van de hoed en de rand. Scheelt een berg frustratie en het resultaat is redelijk, al zal het tot verdere pogingen komen om ook eens ‘moeilijke’ zaden te proberen. Er zijn namelijk heel wat ‘koude kiemers’. Kijk maar eens op Koudekiemers zaaien.